Grondrechten in crisistijd

Dit jaar veranderde ons leven drastisch. Handen schudden, drie zoenen ter begroeting en bomvolle treincoupes behoren tot het verleden. Mondkapjes, spatschermen en houd-afstand-stickers kwamen ervoor in de plaats. Talloze bedrijven gingen failliet. Velen zitten werkloos thuis. Dat alles in de strijd tegen het virus. Hoe ver mag de overheid onze vrijheden inperken om ons te beschermen? Over die vraag buigt jurist Jan Brouwer zich tijdens Kenniscafé Assen op 20 november 2020.

Begin dit jaar viel Jan Brouwer van zijn stoel van verbazing. ‘De manier waarop VWS en de voorzitters van de veiligheidsregio’s de grondwet negeerden kent z’n weerga niet,’ zegt de Groningse hoogleraar recht en samenleving. ‘Boa’s konden achter de voordeur bij mensen controleren of ze zich aan de maatregelen hielden. Dat ging veel te ver.’

Brouwer turfde de beperking van vijf grondrechten door de noodverordeningen: godsdienst, onderwijs, vergadering, persoonlijke levenssfeer en betoging. ‘Dat alles zonder democratische controle,’ zegt Brouwer. ‘Het drietal Rutte, De Jonge en Grapperhaus maakten de dienst uit.’

Waarom zou je je eigenlijk druk maken om grondrechten ten tijde van crisis? Zachte handen maken immers stinkende wonden. Het is een vraag die Brouwer vaak krijgt. ‘Vandaag sprak ik een bevriende accountant die me vroeg: “moet dat nou met die grondrechten?” Ik zei: “stel je voor dat er met een noodverordening extra belasting wordt ingevoerd. Zonder democratische controle.” Hij was snel om.’

Inmiddels is er een tijdelijke coronawet. ‘Het is een mooie balans tussen invloed van het volk en beperking van grondrechten,’ vindt Brouwer. ‘Het parlement heeft een week de tijd om erover te debatteren en te stemmen. Wanneer ze ten koste gaan van de welvaart, wil je uitgebalanceerde maatregelen.’

Wat zijn grondrechten eigenlijk? Is de mondkapjesplicht juridisch haalbaar? En het vuurwerkverbod? Tijdens Kenniscafé Assen legt Jan Brouwer alles uit over grondrechten, wat ze zijn en waarom we ze niet zomaar af moeten staan. Reserveer snel je gratis ticket.